فــلـنـج

فلنج قطعه ای دیسکی یا حلقه ای شکل بوده که با استفاده از پیچ و مهره، لوله و اتصالات را به شیرآلات و سایر تجهیزات متصل می کند و یک سیستم لوله کشی را ایجاد می کند. فلنج در جایی استفاده می شود که استفاده از رزوه و جوشکاری مناسب نباشد. معمولا از اتصالات فلنجی در صنایع پتروشیمی و نیروگاه ها حداقل تا سایز 2 اینچ استفاده می شود. اکثرا اتصالات فلنجی از فولاد ریخته گری شده و چدن ساخته می شود. از اتصالات فلنجی فولادی نیز به جای اتصالات چدنی در سیستم هایی که در شرایط با دما و فشار بالا کار می کنند استفاده می شود، چون که چدن در مواجهه با برخی از تنشها تمایل به ترک خوردن و از هم گسیختن دارد.

اتصال فلنجی با پیچ و مهره کردن دو فلنج به یکدیگر و یک گسکت به منظور آب بندی در بین فلنج ها ایجاد می شود.انواع فلنج های استفاده شده در صنعت پتروشیمی عبارتند از: فلنج جوشی گلودار، فلنج اسلیپ ان(SLIP ON)،فلنج ساکت ولد، فلنج دنده ای، فلنج کور.


استاندارد فلنج های فلزی

فلنج ها معمولا با استفاده از متریال مختلف مانند فولاد ضد زنگ، چدن، آلومینیم، برنج، برنز ساخته می شوند. اما بیشتر فلنج ها متریال کربن استیل دارند و سطح آنها ماشین کاری می شود. در بیشتر کاربردها جنس فلنج همان جنس لوله می باشد.همه فلنج ها معمولا طبق استانداردهای ASME و ASTM ساخته می شود مگر اینکه استاندارد دیگری استفاده شود. ASME B16.5 استاندارد ابعاد و تلرانس ابعادی و استاندارد ASTM A182 متریال فلنج های فولادی را تعیین می کند.


دسته بندی فلنج ها بر اساس سطح

فلنج ها بر اساس نوع سطحشان نیز دسته بندی می شوند که شامل سطح صاف (flat face)، سطح برجسته (raised face)، نری و مادگی، شیار و زبانه (Tongue & Groove ) می باشد.


فلنج با سطح صاف(Flat Face)

عمده استفاده از این نوع فلنج برای اتصال به فلنج های غیرفولادی پمپ ها و سایر تجهیزات و نیز اتصال به شیرها و اتصالات چدنی می باشد. از این فلنج برای کلاس های 150 و 300 و جهت سیالات غیرسمی و غیر آتش زا مورد استفاده قرار می گیرد.


فلنج با سطح برجسته(Raised Face)

در فلنج با سطح برجسته قسمتی از سطح فلنج برجسته می باشد که باعث جلوگیری از نشت مواد می گردد. ارتفاع سطح برجسته معمولا 1/16 اینچ می باشد.


فلنج شیار و زبانه(Tongue & Groove)

فلنج شیار و زبانه در هر دو سایز بزرگ و کوچک تولید می شود. گسکت فلنج شیار و زبانه در فضای بین قطر خارجی و قطر داخلی شیار جا می گیرد و باعث محفوظ ماندن گسکت در برابر خوردگی و پوسیدگی ناشی از تماس با مایعات می شود.


فلنج جوشی

فلنج آهنی جوشی قطعه ای دیسکی شکل بوده که با استفاده از پیچ و مهره لوله را به شیرآلات چدنی، فولادی و سایر تجهیزات متصل می کند و یک سیستم لوله کشی ایجاد می کند و اتصال آن با لوله های فلزی به صورت جوشی می باشد. فلنج های جوشی در شرایطی که فشار کاری متوسط و بالا بوده و کنترل نشتی سیال مهم باشد، کاربرد دارد. استاندارد آلیاژی ساخت فلنج های جوشی طبق ASTM A105 و استاندارد ابعادی فلنج های جوشی طبق ASME B16.5 می باشد.

فلنج های جوشی دسترسی آسان به تمیزکاری، بازرسی و تعمیرات را فراهم می کنند و با استفاده از جوشکاری به لوله متصل می شود. اتصال فلنجی با پیچ و مهره کردن دو فلنج به یکدیگر و یک گسکت به منظور آب بندی در بین فلنج ها ایجاد می شود. فلنج جوشی گلودار، فلنج اسلیپ ان(SLIP ON)، فلنج ساکت ولد، فلنج کور از انواع متداول فلنج های جوشی هستند.


فلنج جوشی گلودار(Welding Neck)
فلنج های جوشی گلودار فشار و نیروی بالایی را تحمل می کنند و در شرایطی که سیستم تحت نیروهای متناوب قرار دارد مفید است و باعث استحکام اتصال فلنج به لوله می شود.

فلنج جوشی اسلیپون(Slip on)
در این نوع فلنج گلویی وجود ندارد و این نوع فلنج برای خطوط با فشار کم به کار می رود و مقاومت کمی در برابر ارتعاش و لرزش های سیستم دارد.

فلنج جوشی ساکت ولد(Socket Weld)
فلنج ساکت ولد برای خطوط فشار بالا به کار می رود. در این نوع فلنج سر لوله از نوع تخت بوده که در سوکت فلنج قرار گرفته و دور تا دور آن جوشکاری می شود.

فلنج کور(Blind Flange)
جهت مسدود کردن مسیر به طور موقت به کار می رود.


سطح و یا صورت فلنج جوشی (FACING):

انواع مختلفی از صورت های فلنج جوشی (FACING) توسط سازندگان تولید می شود که دارای شیارها و زبانه های مختلفی که باید به صورت جفت به کار روند، می باشند. به هرحال، تنها چند نوع آن ها به صورت عمده کاربرد دارد.
- FLAT FACE
- RAISED FACE
- RING-JOINT FACING
- MALE & FEMALE FACING
- TONGUE & GROOVE


فلنج دنده ای

فلنج دنده ای (رزوه ای) قطعه ای دیسکی شکل بوده که با استفاده از پیچ و مهره لوله را شیرآلات و سایر تجهیزات متصل می کند و اتصال آن با لوله به صورت رزوه ای می باشد. فلنج دنده ای برای اتصال به لوله با ضخامت کم مناسب نمی باشد و در شرایطی که سیال سمی و حساس باشد نمی توان از فلنج دنده ای استفاده کرد. فلنج های رزوه ای در کلاس های فشاری مختلف و سایزهای مختلف در دو نوع فلنج دنده ای گالوانیزه و فلنج دنده ای سیاه موجود هستند، معمولا از این فلنج ها در سایزهای کوچک استفاده می شود.