شیرآلات

اتصالات فلزی برای برقرای اتصال بین لوله های فلزی و سایر شیرآلات صنعتی به منظور اهداف متنوعی از جمله کنترل و توقف جریان در صنایع کاربرد دارد و انتخاب صحیح شیر کارآیی یک فرآیند و سیستم انتقال سیال را بدنبال دارد از این رو به صورت عمده شیرآلات صنعتی از نظر جنس بدنه به دو دسته شیرآلات چدنی وشیرآلات برنجی تقسیم بندی می شوند.
شیرها به منظور بهینه کردن شرایط عملکرد خطوط انتقال استفاده می شوند و می توانند در بخش های بالادستی ، میان دستی و پایین دستی نصب شوند. صنایع نفت و گاز زیرمجموعه ی خطوط انتقال محسوب شده و بر حسب شرایط فشاری و دمایی و عملکردی در این صنعت از شیرهای مختلفی استفاده می شود. نوع سیال عامل مهمی در انتخاب شیر، جنس بدنه آن، جنس دیسک و نوع عملگر می باشد.

شیرآلات صنعتی بر اساس کاربرد:

- قطع و وصل جریان: شیرآلات کشویی
- کنترل دبی جریان سیال: شیرآلات پروانه ای
- کنترل جهت جریان: شیرآلات یکطرفه
- کنترل فشار جریان: شیرآلات فشار شکن
- تمیز کردن مسیر جریان: صافی

نوع اتصال شیرآلات چدنی به صورت فلنجی بوده و هرکدام از شیرآلات چدنی نیاز به دو فلنج دارد و همچنین نوع اتصال شیرآلات برنجی به صورت دنده ای می باشد.


عملگر شیرآلات(actuator)

عملگر شیرآلات بر حسب کاربرد به صورت دستی یا غیر دستی است. عملگرهای دستی به صورت گیربکسی یا اهرمی می باشند که با چرخاندن ساعتگرد و یا پادساعتگرد آن شیر باز یا بسته می شود.

در بعضی از کاربردها، کنترل شیر آلات به صورت دستی ممکن نیست و یک عملگر بر روی آنها نصب می شود از جمله:

• شیرآلات با سایز بزرگ که تحت فشار هیدروستاتیکی زیادی قرار دارند.
• شیرآلاتی که کنترل آنها از محلی دور دست انجام می شود.
• زمانی که زمان باز و بسته کردن و کنترل شیرآلات خیلی زیاد می باشد. عملگر وسیله ای است که یک حرکت چرخشی یا خطی را ایجاد می کند و این کار را بعد از دریافت پیام از سیستم های کنترلی انجام می دهد.

انواع عملگرهای شیرآلات

• عملگر الکتریکی: به واسطه نیروی برق با عث باز و بسته و تنظیم شیرآلات می شود.

• عملگر پنوماتیکی: با کمک نیرو باد و هوای فشرده گشتاور لازم برای تنظیم حالات های مختلف شیرآلات را تامین میکند.

• عملگر هیدرولیکی: عملگرهای هیدرولیکی نیروی لازم برای تنظیم حالت های شیرآلات را به واسطه نیروی روغن بر پایه نفت خام ایجاد میکند.

• عملگر سلونوئیدی: نوعی از عملگرهای برقی می باشد.


شیرآلات چدنی

شیرهای چدنی به منظور کنترل و قطع و وصل جریان در صنایع مختلف، نیروگاهها، خطوط انتقال آب، تاسیسات آب و فاضلاب، تاسیسات مخازن آب، صنایع پتروشیمی و پالایشگاهی و صنایع دارویی و غذایی استفاده می شود. شیرآلات چدنی در سایزها و فشار و کاربردهای مختلف طراحی می شود که بر حسب نیاز هر کدام از آنها انتخاب می شوند. از انواع پرکاربرد شیرآلات چدنی می توان به شیر فلکه کشویی، شیر پروانه ای، شیر فشارشکن، شیر صافی، شیر تخلیه هوا اشاره کرد.
شیرآلات چدنی از ترکیبات گرافیت و چدن ساخته می شود. شیرآلات چدنی در برابر شرایط سخت مکانیکی مقاوم بوده و کمتر دچار فرسودگی و ساییدگی می شوند و بدلیل مشخصات خوب و قیمت مناسب در تاسیسات آب و بخار کاربرد زیادی دارند. شیرآلات چدنی عموما در سایزهای بزرگ و از 1.1/2 اینچ تا 16 اینچ کاربرد دارد.


شیرآلات برنجی

شیرآلات برنجی از پرکاربردترین شیرها در صنایع مختلف نفت و گاز پتروشیمی، تاسیسات ساختمان، لوله کشی آب سرد و گرم، سیستم های تهویه مطبوع، جهت انتقال سیالات خورنده و .... می باشد. شیرهای برنجی از آلیاژ برنج بدون سرب تولید می شوند. تولید شیرهای برنجی بسته به کاربرد برای فشارهای کاری 10 بار تا 40 بار انجام می شود. شیرهای برنجی از سایز 1/4 تا 6 اینچ موجود می باشند. شیرآلات برنجی مطابق با استاندارد و الزامات بازرسی ISIRI 3664 و ISIRI 4047 تولید می شوند.


انواع شیرآلات برنجی

شیرآلات برنجی بر حسب کاربرد و طراحی در انواع مختلفی دسته بندی می شوند:
• شیر فلکه کشویی: جهت کنترل جریان
• شیر سوزنی: تنظیم و قطع و وصل جریان
• شیر یکطرفه: ممانعت از جریان برگشتی
• شیر صافی: جهت فیلتراسیون سیال خط
• شیر فشار شکن: جلوگیری از ایجاد فشار زیاد در سیستم
• شیر شلنگی: باز و بسته کردن جریان در محوطه های باز
• شیر گازی: قطع و وصل جریان گاز
• شیر پیسوار: جهت کنترل و تنظیم فشار جریان آب سرد و گرم
• شیر آتش نشانی: به منظور برداشت آب در مواقع حریق
• شیر بالانس: جهت همسان سازی فشار آب در شبکه لوله کشی